GỢI Ý 5 BƯỚC XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC ĐẠI DƯƠNG XANH HIỆU QUẢ

Khi thị trường đã bão hoà và việc chiếm lĩnh thị phần đang trở thành một thách thức lớn thì một số doanh nghiệp đã lựa chọn chiến lược đại dương xanh để phát triển mạnh mẽ trong các thị trường ngách. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng Trường Doanh Nhân HBR tìm hiểu chiến lược đại dương xanh là gì và làm thế nào để xây dựng chiến lược đại dương xanh hiệu quả. 

1. Chiến lược đại dương xanh là gì?

Chiến lược đại dương xanh là một phương pháp kinh doanh được giới thiệu bởi W. Chan Kim và Renée Mauborgne trong cuốn sách Blue Ocean Strategy. Chiến lược này tập trung vào việc phát triển và mở rộng các thị trường mới (gọi là “đại dương xanh”) bằng cách tạo ra những sản phẩm và dịch vụ chưa từng xuất hiện trên thị trường. Điểm nổi bật của chiến lược này là các phân khúc thị trường thường không có hoặc có rất ít sự cạnh tranh.

Dưới đây là những đặc điểm nổi bật của chiến lược Đại dương xanh:

• Tập trung vào khách hàng: Chiến lược này coi khách hàng là trọng tâm, tập trung vào nhu cầu và mong muốn của họ để tạo ra giá trị và sản phẩm mới, khác biệt so với các sản phẩm hiện có trên thị trường

• Tránh cạnh tranh trực tiếp: Chiến lược đại dương xanh tạo ra không gian thị trường mới, giúp doanh nghiệp tránh cạnh tranh trực tiếp với các đối thủ hiện tại, từ đó tránh các cuộc chiến về giá cả 

• Đổi mới giá trị: Tạo ra giá trị mới cho khách hàng bằng cách đổi mới sản phẩm/ dịch vụ nhằm giải quyết các vấn đề và nhu cầu mới

• Tập trung khác biệt hóa sản phẩm: Nhấn mạnh việc khác biệt hóa sản phẩm/dịch vụ, đồng thời tạo ra giá trị bổ sung cho khách hàng, từ đó làm nổi bật sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp trên thị trường 
• Giảm thiểu chi phí: Bằng cách tập trung phát triển các yếu tố quan trọng thay vì cải tiến các chi tiết nhỏ lẻ không cần thiết, chiến lược này giúp giảm thiểu chi phí đáng kể  
• Sự cân bằng giữa chi phí và giá trị bị phá vỡ: Chiến lược này cho phép doanh nghiệp vừa tạo ra giá trị cao vừa duy trì chi phí thấp. Doanh nghiệp phải nghiên cứu kỹ lưỡng mọi khía cạnh của quy trình, sau đó loại bỏ những yếu tố không tạo ra giá trị để cắt giảm chi phí

2. Gợi ý 5 bước xây dựng chiến lược đại dương xanh hiệu quả

Quá trình xây dựng chiến lược đại dương xanh đòi hỏi sự nghiên cứu và đầu tư lớn của doanh nghiệp nhưng hứa hẹn mang lại nhiều cơ hội phát triển tiềm năng.

2.1. Khám phá thị trường mới tiềm năng

Trước hết, doanh nghiệp cần khám phá và phân tích các thị trường mới tiềm năng, bao gồm cả những thị trường chưa được khai thác hoặc đang trên đà phát triển. Để làm được điều này, doanh nghiệp cần:

• Nghiên cứu và phân tích thị trường hiện tại nhằm xác định những vấn đề và thách thức của ngành. Qua đó, doanh nghiệp có thể phát hiện ra các thị trường chưa được khai thác và có tiềm năng phát triển lớn
• Khám phá các thị trường mới bằng cách theo dõi các xu hướng mới nhất, các chính sách và quy định của ngành, nhu cầu và mong muốn của khách hàng, cũng như các sự kiện sắp diễn ra trong tương lai
• Đánh giá khả năng tiếp cận thị trường mới của doanh nghiệp thông qua việc xem xét các nguồn lực sẵn có, kỹ năng và kinh nghiệm của đội ngũ nhân viên, các đối tác có thể hỗ trợ

2.2. Định hướng bản đồ chiến lược 

Sau khi đã xác định được các thị trường tiềm năng, bước tiếp theo là cần lập bản đồ chiến lược bằng cách xác định mục tiêu kinh doanh và xây dựng kế hoạch để đạt được mục tiêu đó:

• Xác định các mục tiêu kinh doanh cụ thể và thiết lập các biện pháp để đo lường kết quả
• Xác định các yếu tố quan trọng cần thiết để đạt được mục tiêu kinh doanh và xây dựng các kế hoạch chi tiết để thực hiện chúng
• Nhận diện các rủi ro và thách thức tiềm ẩn, đồng thời chuẩn bị phương án dự phòng để để giảm thiểu tác động của chúng
• Thiết lập các chỉ số đo lường hiệu quả kinh doanh, đồng thời theo dõi, đánh giá những chỉ số này theo thời gian để đảm bảo chiến lược đạt được các mục tiêu đã đề ra

>>> XEM THÊM: XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC MARKETING ĐỂ BỘ MÁY MARKETING HOẠT ĐỘNG HIỆU QUẢ

2.3. Tập trung vào khách hàng và tạo ra các sản phẩm/dịch vụ mới 

Một trong những đặc điểm nổi bật của chiến lược đại dương xanh là tập trung vào khách hàng. Do đó, doanh nghiệp cần thấu hiểu nhu cầu của khách hàng, tìm ra các vấn đề và thách thức họ đang gặp phải, từ đó cung cấp những sản phẩm/dịch vụ có thể giải quyết các vấn đề đó. 

Ở bước này, doanh nghiệp cần tiến hành:

• Nghiên cứu thị trường để nắm bắt nhu cầu, mong muốn của khách hàng, đồng thời xây dựng chân dung khách hàng mục tiêu
• Tìm kiếm các giải pháp thích hợp để đáp ứng nhu cầu của khách hàng
• Nghiên cứu và phát triển các sản phẩm/dịch vụ mới nhằm đáp ứng đúng nhu cầu của khách hàng
• Tạo ra sản phẩm MVP (sản phẩm khả thi tối thiểu), sau đó tiến hành thử nghiệm sản phẩm để kiểm tra mức độ phù hợp của chúng với nhu cầu và mong muốn của khách hàng
• Thu thập ý kiến phản hồi của khách hàng về sản phẩm MVP, sau đó tiến hành cải tiến và hoàn thiện sản phẩm trước khi chính thức tung ra thị trường

>>> XEM THÊM: HÀNH VI KHÁCH HÀNG: 4 YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ 7 BƯỚC PHÂN TÍCH

2.4. Thực hiện chiến lược

Sau khi đã phát triển sản phẩm/dịch vụ mới, doanh nghiệp cần tiến hành thực hiện chiến lược bằng cách xây dựng thương hiệu, tiếp cận khách hàng tiềm năng và quảng bá sản phẩm/dịch vụ mới. Theo đó, doanh nghiệp cần tiến hành những bước cụ thể sau:

• Chuẩn bị các nguồn lực cần thiết để đảm bảo chiến lược được thực hiện đúng như kế hoạch
• Cung cấp đủ tài nguyên cần thiết để đội ngũ nhân viên thực hiện chiến lược một cách hiệu quả
• Đào tạo, huấn luyện kiến thức và kỹ năng cho nhân viên, cung cấp sự hỗ trợ khi cần thiết
• Theo dõi và quản lý tiến độ thực hiện chiến lược để đảm bảo đạt được các mục tiêu đã đề ra 

2.5. Đánh giá và cải tiến chiến lược 

Cuối cùng, doanh nghiệp cần đánh giá hiệu quả của chiến lược đại dương xanh và thực hiện các biện pháp điều chỉnh để tăng cường hiệu quả. Quá trình này bao gồm các bước sau: 

• Đo lường kết quả đạt được và so sánh với các chỉ tiêu đã đề ra để đánh giá hiệu quả thực hiện chiến lược
• Thu thập và phân tích phản hồi của khách hàng để hiểu rõ hơn về nhu cầu và mong muốn của họ, đồng thời nắm bắt được những điểm cần điều chỉnh để cải tiến chất lượng sản phẩm/dịch vụ
• Đánh giá lại toàn bộ quá trình triển khai chiến lược để xác định điểm mạnh và điểm yếu, từ đó thực hiện giải pháp nhằm phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu
• Liên tục đánh giá và cải tiến chiến lược Đại dương xanh để kịp thời đáp ứng nhu cầu của khách hàng, đồng thời giữ vững vị thế của doanh nghiệp trên thị trường 
• Lập kế hoạch hành động cụ thể để cải tiến và triển khai lại chiến lược Đại dương xanh nhằm đạt được kết quả tốt hơn

>>> XEM THÊM: KAIZEN LÀ GÌ? CÁCH TRIỂN KHAI KAIZEN HIỆU QUẢ TRONG DOANH NGHIỆP

3. 5 nguyên lý cơ bản của chiến lược đại dương xanh 

Chiến lược đại dương xanh được xây dựng dựa trên 5 nguyên lý cơ bản dưới đây. 

Nguyên lý tái cấu trúc ranh giới thị trường

Nguyên lý tái cấu trúc ranh giới thị trường được phân thành 6 quy ước, mỗi quy ước có sự gắn bó chặt chẽ với nhau:

• Không tập trung vào việc thay thế hoàn toàn một sản phẩm cụ thể mà nhắm đến việc sử dụng các sản phẩm có hình thức, chức năng khác nhau nhưng có thể thay thế được

• Tập trung đáp ứng nhu cầu của các nhóm đối tượng khách hàng khác nhau
• Phát triển theo các nhóm chiến lược trong ngành với 3 nhóm đối tượng chính được nhắm đến là người ảnh hưởng, người sử dụng và người mua hàng
• Cung cấp các sản phẩm và dịch vụ bổ sung
• Định hướng sản phẩm dựa trên chức năng và cảm xúc của người mua
• Doanh nghiệp có thể tập trung vào hai giá trị chính là giá trị thương hiệu hiện tại và giá trị thương hiệu tương lai. Từ đó, các nhà quản lý sẽ xây dựng các chiến lược phát triển cụ thể

Nguyên lý tập trung vào bức tranh toàn cảnh

Nguyên lý này minh họa cách thiết kế quy trình lập kế hoạch chiến lược của công ty để vượt ra ngoài các cải tiến gia tăng nhằm tạo ra những đổi mới giá trị. Nó cũng đưa ra giải pháp thay thế cho quy trình lập kế hoạch hiện tại, giúp giảm thiểu rủi ro trong việc lập kế hoạch.

Nguyên lý tăng trưởng một cách mạnh mẽ những nhu cầu hiện tại 

Để tạo ra một thị trường đại dương xanh hiệu quả, doanh nghiệp cần đánh giá và nhắm đến các phân khúc thị trường phù hợp với nhu cầu của khách hàng. Thay vì tập trung vào sự khác biệt giữa các nhóm đối tượng riêng lẻ, chiến lược đại dương xanh sẽ xây dựng dựa trên các điểm chung của khách hàng.

Nguyên lý đảm bảo thực hiện các chiến lược theo đúng thứ tự

Nguyên tắc này chỉ rõ trình tự mà các nhà quản lý nên theo để xây dựng một chiến lược nhằm đảm bảo cả doanh nghiệp và khách hàng đều được hưởng lợi khi tạo ra một địa hình kinh doanh mới. Một chiến lược như vậy phải tuân theo các trình tự về mặt tiện ích, giá cả, chi phí và việc áp dụng.

Nguyên lý vượt qua các rào cản - hiện thực hóa chiến lược

Để chiến lược đại dương xanh diễn ra hiệu quả, toàn bộ thành viên trong doanh nghiệp cần tham gia đóng góp công sức với mục tiêu chung là tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện kế hoạch. Đồng thời, các nhà quản lý phải giải quyết các vấn đề liên quan đến hành vi và thái độ làm việc của nhân viên.

Để xây dựng được một chiến lược đại dương xanh giúp doanh nghiệp đánh thị trường ngách thành công, các kiến thức về mô hình kinh doanh là điều không thể thiếu. Trường Doanh Nhân HBR cung cấp các khóa học về XÂY DỰNG VÀ CẢI TIẾN MÔ HÌNH KINH DOANH giúp chủ doanh nghiệp thành công xâm nhập thị trường mới với chiến lược hiệu quả.

XÂY DỰNG & CẢI TIẾN MÔ HÌNH KINH DOANH

Thành phốHà NộiTP Hồ Chí MinhBắc NinhHưng YênVĩnh PhúcĐà NẵngHải DươngAn GiangBà Rịa - Vũng TàuBạc LiêuBắc KạnBắc GiangBến TreBình DươngBình ĐịnhBình PhướcBình ThuậnCà MauCao BằngCần ThơĐắk LắkĐắk NôngĐồng NaiĐồng ThápĐiện BiênGia LaiHà GiangHà NamHà TĩnhHải PhòngHòa BìnhHậu GiangKhánh HòaKiên GiangKom TumLai ChâuLào CaiLạng SơnLâm ĐồngLong AnNam ĐịnhNghệ AnNinh BìnhNinh ThuậnPhú ThọPhú YênQuảng BìnhQuảng NamQuảng NgãiQuảng NinhQuảng TrịSóc TrăngSơn LaTây NinhThái BìnhThái NguyênThanh HóaThừa Thiên - HuếTiền GiangTrà VinhTuyên QuangVĩnh LongYên BáiTỉnh khácMỹAnhCampuchiaHàn QuốcLàoMalaysiaNgaNhật BảnPhilippinesSingaporeTrung QuốcĐài LoanĐứcRumaniÚcCanadaẤn ĐộSécMyanmarNước khácThái LanNam PhiBruneiDubai

Anh/Chị đang kinh doanh trong lĩnh vực gì?

Giáo dục, đào tạo

Thẩm mỹ, Spa

Dược/ Mỹ phẩm

F&B

Salon tóc

Khác

Nhân sự Văn hóa doanh nghiệp Tài chính Ứng dụng công nghệ Quản trị vận hành Sale - Marketing Sản xuất Quản trị bản thân Chiến lược Lãnh đạo Năng lực lãnh đạo khác

Bạn vui lòng điền đầy đủ thông tin!

Loading...

ĐĂNG KÝ NHẬN TƯ VẤN MIỄN PHÍ

4. Các công cụ xây dựng chiến lược đại dương xanh phổ biến 

Có 3 công cụ phổ biến được sử dụng xuyên suốt quá trình thực hiện chiến lược đại dương xanh, đó là sơ đồ chiến lược, công cụ 4 khung hành động và mô hình mạng. 

4.1. Sơ đồ chiến lược

Đây là công cụ cơ bản, được sử dụng trong suốt quá trình thực hiện chiến lược đại dương xanh. 

Trong đó:

• Giá trị chính là những lợi ích và mong đợi của khách hàng, được biểu hiện bằng đường giá trị của doanh nghiệp và đường giá trị của đối thủ cạnh tranh. Trục tung đánh giá giá trị cao hay thấp mà doanh nghiệp cung cấp cho khách hàng, trong khi trục hoành đánh giá khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành
• Sơ đồ cho thấy những yếu tố mà doanh nghiệp và đối thủ đang tập trung vào. Nếu đường giá trị có hình cong và không đồng dạng, điều đó chứng tỏ doanh nghiệp đang trong quá trình xây dựng một thị trường Đại dương xanh. Ngược lại, nếu đường giá trị đồng dạng thì doanh nghiệp đang hoạt động trong thị trường Đại dương đỏ

4.2. Công cụ khung 4 hành động

Sau khi xác định đường giá trị của doanh nghiệp đang ở thị trường đại dương xanh, doanh nghiệp cần tiếp tục điều chỉnh đường giá trị để đảm bảo đáp ứng được hai yếu tố là sự khác biệt hóa và chi phí thấp. Khung hành động sẽ đưa ra bốn câu hỏi chính để điều chỉnh:

• Những yếu tố nào của doanh nghiệp cần được tăng lên/nâng cao hơn so với tiêu chuẩn của ngành?
• Những yếu tố nào gây cạnh tranh với các ngành khác và cần được giảm bớt?
• Những yếu tố nào cần được loại bỏ vì ngành đã cạnh tranh từ lâu?
• Những yếu tố nào nên được tạo ra mà chưa từng tồn tại trong ngành?

>>> XEM THÊM: HIỂU VỀ ĐƯỜNG CONG GIÁ TRỊ VALUE CURVE ĐỂ TÌM LỢI THẾ CẠNH TRANH BỀN VỮNG

4.3. Mô hình mạng

Sau khi đã trả lời các câu hỏi trong khung 4 hành động, doanh nghiệp cần tiếp tục điều chỉnh theo mô hình mạng, bao gồm: 

• Loại bỏ
• Gia tăng
• Cắt giảm
• Hình thành

Trong đó, mỗi hành động của mô hình này đều có tầm quan trọng như nhau. Theo mô hình mạng, doanh nghiệp không nên chỉ tập trung vào việc xây dựng và phát triển thương hiệu mà còn cần chú trọng đến các yếu tố loại bỏ và giảm bớt.

5. Ví dụ về chiến lược đại dương xanh của một số tập đoàn lớn

Trên thực tế, rất nhiều doanh nghiệp đã áp dụng chiến lược đại dương thành công và vươn lên vị trí số một trên thị trường. Dưới đây là ví dụ về chiến lược đại dương xanh của một số tập đoàn lớn mà doanh nghiệp có thể tham khảo. 

5.1. Ví dụ về chiến lược đại dương xanh của TH true MILK

Mặc dù còn khá non trẻ nhưng thương hiệu sữa TH true MILK đã nhanh chóng xây dựng được uy tín trên thị trường Việt Nam và được người tiêu dùng yêu thích, tin tưởng. Đây là một thương hiệu có “sức bật” mạnh mẽ nhờ việc áp dụng thành công chiến lược đại dương xanh.

Thay vì cạnh tranh trực tiếp với các thương hiệu sữa truyền thống vốn đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường như Vinamilk hay Dutch Lady, TH true MILK tập trung vào phân khúc thị trường sữa tươi sạch cao cấp. Phân khúc thị trường này tuy có quy mô nhỏ nhưng lại có tiềm năng phát triển lớn do nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng đối với các sản phẩm sữa sạch, chất lượng cao. 

Với thông điệp “Tinh túy thiên nhiên được giữ vẹn nguyên trong từng giọt sữa sạch,” TH true MILK đã đầu tư vào dự án chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa sạch theo quy mô lớn nhất Đông Nam Á. TH true MILK cam kết mang đến những sản phẩm được sản xuất theo quy trình khép kín từ trang trại đến tay người tiêu dùng để đảm bảo chất lượng tốt nhất. Bên cạnh đó, thương hiệu này cũng thực hiện đa dạng hóa sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng khách hàng. 

>>> XEM THÊM: CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CỦA VINAMILK - BÀI HỌC LỚN CHO CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT

5.2. Ví dụ về chiến lược đại dương xanh của Viettel

Viettel là một cái tên quen thuộc đối với người tiêu dùng Việt Nam nhưng trên thực tế, Viettel gia nhập thị trường muộn hơn nhiều so với hai doanh nghiệp của VNPT, vốn đã nắm giữ 97% thị trường. Thay vì lao vào cuộc cạnh tranh khốc liệt trong đại dương đỏ với hai ông lớn của VNPT, Viettel đã tìm kiếm cho mình một hướng đi riêng, đó là “Xây dựng mạng lưới trước, kinh doanh sau”.

Theo đó, Viettel đã hoàn thiện hệ thống kỹ thuật tại 64 tỉnh thành trước khi bắt đầu cung cấp dịch vụ. Mặc dù chính sách này có phần mạo hiểm nhưng thể hiện sự sáng tạo cần thiết để tạo ra một “cuộc cách mạng” trong lĩnh vực viễn thông di động tại Việt Nam. 

Khi đã trở thành mạng di động phủ sóng rộng nhất, Viettel tiếp tục điều chỉnh chính sách giá cước của mình. Viettel đã liên tục triển khai các chương trình khuyến mãi hấp dẫn, áp dụng phương thức tính cước theo block 6 giây + 1 giây. Với chiến lược khác biệt này, cộng với sự sáng tạo và đột phá, Viettel đã cho ra đời nhiều gói sản phẩm phù hợp với hành vi tiêu dùng của khách hàng. Kết quả là chỉ sau 4 năm hoạt động, Viettel đã tạo dựng cho mình một đại dương xanh rộng lớn với 25 triệu khách hàng.

6. Giải đáp một số câu hỏi liên quan đến chiến lược đại dương xanh

Chiến lược đại dương xanh và đại dương đỏ có gì khác nhau?

Chiến lược đại dương đỏ là một khái niệm đối lập với chiến lược đại dương xanh. Theo đó, các doanh nghiệp phải cạnh tranh trong các thị trường hiện tại, nơi đã có nhiều đối thủ và thị trường đã bão hòa. Ngược lại, chiến lược đại dương xanh hướng đến một thị trường ngách nhỏ và mới, tập trung vào một nhóm khách hàng cụ thể mà chưa có đối thủ nào khai thác.

Chiến lược đại dương xanh mang lại những cơ hội và thách thức gì cho doanh nghiệp?

Chiến lược đại dương xanh có nhiều ưu điểm, nhưng cũng đi kèm với một số nhược điểm nhất định. Dưới đây là những cơ hội và thách thức mà chiến lược này mang lại cho doanh nghiệp.

Về cơ hội 

• Thị trường không bị bão hòa: Bằng cách áp dụng chiến lược Đại dương xanh, sản phẩm của doanh nghiệp sẽ khác biệt so với các sản phẩm của đối thủ khác trong khi vẫn đáp ứng được nhu cầu của khách hàng với mức giá hợp lý. Nhờ đó, doanh nghiệp sẽ tránh được sự cạnh tranh từ những thương hiệu lớn trong ngành
• Tạo tiềm năng tăng trưởng: Theo đuổi chiến lược Đại dương xanh, doanh nghiệp có thể đạt được sự cân bằng giữa việc đổi mới sản phẩm/dịch vụ với chi phí và lợi ích, từ đó tạo ra giá trị mới cho khách hàng

Về thách thức 

• Yêu cầu nguồn lực lớn: Trên thực tế, việc nghiên cứu thị trường, phát triển sản phẩm/dịch vụ mới và xây dựng thương hiệu có thể đòi hỏi chi phí đầu tư và nguồn lực lớn

• Rủi ro cao: Khai thác thị trường chưa được thử nghiệm có thể mang lại rủi ro cao vì không có gì đảm bảo về sự chấp nhận của thị trường và sự thành công cho doanh nghiệp

• Tính ngắn hạn: Một khi thị trường mới được phát hiện và trở nên hấp dẫn, các đối thủ khác có thể nhanh chóng gia nhập và tạo ra sự cạnh tranh mới. Kết quả là Đại dương xanh sẽ trở thành Đại dương đỏ theo thời gian
• Thời gian thực hiện lâu dài: Doanh nghiệp phải mất nhiều thời gian để xây dựng thành công một thị trường mới và đạt được lợi nhuận từ thị trường này
• Khó khăn trong việc đo lường hiệu quả: Do chiến lược đại dương xanh tập trung vào việc tạo ra giá trị mới và thị trường mới, việc đo lường hiệu quả của chiến lược này có thể khó khăn hơn so với các chiến lược kinh doanh truyền thống

Như vậy, bài viết đã chỉ ra khái niệm chiến lược đại dương xanh là gì, các nguyên lý và công cụ cơ bản để xây dựng chiến lược xanh. Bên cạnh đó, gợi ý 5 bước giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược đại dương anh hiệu quả. Đồng thời, phân biệt chiến lược đại dương xanh với đại dương đỏ và đánh giá ưu, nhược điểm của chiến lược đại dương xanh. Trường Doanh Nhân HBR hy vọng rằng, thông qua bài viết, doanh nghiệp sẽ biết cách xây dựng và triển khai chiến lược đại dương xanh hiệu quả để tìm ra lối đi riêng cho mình.